«Η μουσική, μια ζωή γεμάτη μελωδίες και αναμνήσεις»
Η μουσική είναι μια διαρκής συνομιλία με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Για τον Παναγιώτη (Τάκη) Ρούσσο, η μουσική υπήρξε τρόπος ζωής, έκφρασης και διατήρησης της πολιτιστικής μνήμης της αγαπημένης του γειτονιάς, του Ζωγράφου. Γεννημένος και μεγαλωμένος σε μια περιοχή με έντονη ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα, ο κ. Ρούσσος δεν περιορίστηκε ποτέ στον ρόλο του ακροατή. Από το 1965, όταν πρωτοεντάχθηκε στη μικτή χορωδία της περιοχής, μέχρι και σήμερα, συνεχίζει να υπηρετεί τη μουσική με αφοσίωση.
Ο κ. Ρούσσος είναι ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Παλαιών Ζωγραφιωτών, που δημιουργήθηκε το 1987, και από το 2008 είναι μαέστρος της μικτής χορωδίας του. Με αγάπη και μεράκι, καθοδηγεί τους χορωδούς σε εκδηλώσεις που τιμούν την ιστορία και τη μουσική παράδοση της πόλης. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, μας ταξιδεύει στη μουσική του πορεία από το 1965, μέχρι σήμερα.
Καταρχάς, θα ήθελα να σας ρωτήσω: πότε και πού γεννηθήκατε;
Γεννήθηκα στις 4 Οκτωβρίου 1948 στου Ζωγράφου. Το παλιό μας σπίτι, στο οποίο μέναμε με ενοίκιο, βρισκόταν στη Λεωφόρο Παπάγου 135. Φοίτησα στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Ζωγράφου, κοντά στον Άγιο Θεράποντα. Στη συνέχεια, πήγα στο 10ο Γυμνάσιο Αρρένων, απέναντι από το μαιευτήριο «Έλενα» στους Αμπελόκηπους.
Μιλήστε μας για την ενασχόλησή σας με τη χορωδία. Πώς ξεκινήσατε και ποιο ρόλο έπαιξε ο δάσκαλός σας σε αυτήν την πορεία;
Η μουσική ήταν για μένα αγάπη από μικρό παιδί. Το 1965, εντάχθηκα στη μικτή χορωδία Ζωγράφου με μαέστρο τον αξέχαστο δάσκαλό μας, τον Γιάννη Θανόπουλο. Ήταν καθηγητής μουσικής και πρωτοψάλτης στον Ιερό Ναό Αγίου Θεράποντος. Είχαμε περίπου 40 μέλη τότε. Μέσα από αυτή τη χορωδία, έμαθα μουσική, νότες, παρτιτούρες, και απέκτησα τη βάση που με συνόδευσε σε όλη μου τη ζωή. Δυστυχώς, ο δάσκαλός μας δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή, αλλά τον ευγνωμονώ, γιατί μου έδωσε το κίνητρο να ασχοληθώ ενεργά με τη μουσική. Παρότι επαγγελματικά ήμουν οδοντίατρος, η μουσική παρέμενε πάντα το πάθος μου.
Η μικτή χορωδία Ζωγράφου όπου συμμετείχε ο Τάκης Ρούσσος τη δεκαετία του 1960.
Η χορωδία αυτή είχε σχέση με την ενορία ή τον Δήμο Ζωγράφου;
Όχι, δεν ήταν ενοριακή, ούτε δημοτική. Ήταν μια ιδιωτική μικτή χορωδία, η οποία στεγαζόταν σε ένα διώροφο κτίριο στην πλατεία Γαρδένιας, που ανήκε στον αείμνηστο Δημήτρη Στρεψιάδη. Ουσιαστικά, δημιουργήθηκε αποκλειστικά από τον δάσκαλό μας, τον Γιάννη Θανόπουλο, ο οποίος ήταν και καθηγητής μουσικής στο Γυμνάσιο Ζωγράφου. Παράλληλα, συμμετείχα και στην εκκλησιαστική ανδρική χορωδία του Αγίου Θεράποντα, η οποία έψαλλε στη δεύτερη Θεία Λειτουργία, πάντα υπό τη διεύθυνση του δασκάλου μας.
Τι μουσικά ακούσματα είχατε εκείνη την εποχή;
Στην αρχή, μάθαινα τη μουσική εμπειρικά. Με τον καιρό, έμαθα να διαβάζω νότες και να καταλαβαίνω παρτιτούρες. Τα ακούσματά μου ήταν κυρίως κλασική μουσική και έντεχνη λαϊκή. Το ρεμπέτικο, τότε, δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές. Μεγάλωσα με μελωδίες που άκουγα από τους γονείς μου, οι οποίοι αγαπούσαν τη μουσική.
Υπήρχαν κάποιοι καλλιτέχνες που σας ενέπνευσαν;
Φυσικά. Θυμάμαι τον Αττίκ, τον Πολυμέρη, τον Παναγόπουλο, αλλά και το Τρίο Κιτάρα. Από τις γυναίκες τραγουδίστριες, ξεχωρίζω τη Γιοβάννα, που για μένα ήταν χαρακτηριστική φωνή της εποχής.
Η εκκλησιαστική μουσική σάς επηρέασε;
Πολύ. Από μικρό παιδί, είχα εκτεθεί στη βυζαντινή μουσική. Αν και δεν σπούδασα επίσημα, θεωρώ πως κατέχω καλά το βυζαντινό ύφος. Παράλληλα, όμως, εμβάθυνα στην ευρωπαϊκή μουσική, την οποία μελέτησα συστηματικά.
Μιλήστε μας για την ίδρυση της Δημοτικής Χορωδίας Ζωγράφου.
Η Δημοτική Χορωδία ιδρύθηκε τη δεκαετία του ’70, με πρωτοβουλία του τότε δημάρχου Γιάννη Καζάκου. Πρώτος μαέστρος ήταν ο δάσκαλός μας, ο Γιάννης Θανόπουλος. Μετά τον θάνατό του, ανέλαβε ο Γιώργος Κακίσης και, στη συνέχεια, ο Γιάννης Θεοδωρόπουλος. Μία από τις σημαντικότερες στιγμές της ήταν η συναυλία του 1974. Έγινε στο κινηματοθέατρο «Άδωνις», που δεν υπάρχει πλέον, στην Ελευθερίου Βενιζέλου και Ιάσονος Μαρκάτου.
Η χορωδία λειτούργησε έως τα μέσα της δεκαετίας του ’70 και για λίγο επί δημαρχίας Φωτεινής Σακελλαρίου, αλλά τελικά διαλύθηκε.
Ο αείμνηστος μαέστρος Γιάννης Θανόπουλος, δάσκαλος του Τάκη Ρούσσου
καθοδηγεί τη μικτή χορωδία.
Υπήρξε, όμως, και μια εκδήλωση που θεωρείτε σταθμό.
Βεβαίως, στις Απόκριες του 2019. Διοργανώσαμε μια συναυλία με τίτλο «Στου Ζωγράφου τις ανηφοριές» στο κινηματοθέατρο «Αλέκα». Συμμετείχαν 50 χορωδοί και μια τετραμελής ορχήστρα. Η ατμόσφαιρα ήταν σαν παλιά ταβέρνα, με τραπέζια, σκηνικά που αναπαριστούσαν τις παραδοσιακές ταβέρνες της περιοχής και μελωδίες από καντάδες. Η αίθουσα ήταν κατάμεστη. Η τότε και νυν δήμαρχος, η Τίνα Καφατσάκη, παρακολούθησε όρθια τη συναυλία, αφού δεν υπήρχε άδειο κάθισμα.
Εκτός από τη μουσική, έχετε διατελέσει και δημοτικός σύμβουλος.
Ναι, υπηρέτησα ως δημοτικός σύμβουλος από το 1990 έως το 1994 και ξανά από το 1994 έως το 1998, με την παράταξη του Γιάννη Καζάκου. Ήμουν στην αντιπολίτευση, αλλά, σύμφωνα με τον τοπικό τύπο, ήμουν από τους πιο δραστήριους συμβούλους, με συχνές παρουσίες σε συνεδριάσεις, επιτροπές και δράσεις.
Κύριε Ρούσσο, σας ευχαριστώ θερμά για την αναδρομή σε αυτή τη γεμάτη μελωδίες ζωή.
Εγώ ευχαριστώ. Η μουσική, ξέρετε, είναι σαν μια παλιά γειτονιά: πάντα σε καλεί να επιστρέψεις.
