Γράφει ο Σπύρος Τζόκας, Πανεπιστημιακός – συγγραφέας
1974 – 2024….. Μισός αιώνας από τότε. Τότε που η σχέση μας με το χρόνο ήταν άριστη. Τότε που μπουκάραμε με περίσσιο θράσος στη ζωή. Προσδοκίες, ελπίδες, σκιρτήματα, όνειρα για μια ζωή που ήταν μπροστά μας και ανέχονταν τα όνειρα μας. Τι σημασία έχει ποια πραγματοποιήθηκαν, ποια νοθεύτηκαν και ποια εξαερώθηκαν. Ελάχιστη. Έτσι και αλλιώς χορτάσαμε απολογισμούς.
Μικτό Γυμνάσιο Καισαριανής, απίστευτο για την εποχή εκείνη, αγόρια και κορίτσια μαζί. Η ανάγκη σκαρφίζεται και πρωτοπορίες ή καλύτερα η έλλειψη χώρων σπάει τα ταμπού. Πρωί και απόγευμα. Τετάρτη απόγευμα, Πέμπτη πρωί… εφιάλτης. H μπλε ποδιά, το πολυτονικό, η μυρωδιά του καινούριου βιβλίου. Και μετά ο μαυροπίνακας και η ημερομηνία πάνω αριστερά και δίπλα το βρεγμένο σφουγγάρι και απέναντι στον τοίχο οι χάρτες της γεωγραφίας. Το διάλειμμα που περιμέναμε, η ουρά στο κυλικείο, οι τούρκικες τουαλέτες και το ερασιτεχνικό κάπνισμα, με το φόβο των Ιουδαίων. Το κουδούνι για μέσα. Αργές οι κινήσεις. Οι ώρες του διαλείμματος ήταν γραμμένες στο θρανίο.
Το γραφείο των καθηγητών εκεί κάτω από τις αίθουσες σε επαφή με το προαύλιο και τον αυστηρό διευθυντή. Δύσκολοι καιροί, χούντα και αποβολές, κούρεμα και κοτσίδες, επιτήρηση και έξω από το σχολείο, σημαδεμένη συνοικία, κόκκινος πυρετός και πηγάδα και καψώνι με τους ταγματασφαλίτες και προπαγάνδα…. πολύ μπλά – μπλά. Και στο σχολείο συνωστισμός…
Και όμως σπάσαμε φραγμούς. Συγκλονιστικό ποσοστό εισαγωγής στα ΑΕΙ, ανάλογο με τα elite ιδιωτικά σχολεία της εποχής. Τεράστιες επιτυχίες στις εισαγωγικές τότε που η αναλογία επιτυχόντων αποτυχόντων ήταν ένας προς δέκα.
Μεγαλώσαμε. Πολιτικοποιηθήκαμε. Ανδρωθήκαμε. Ερωτευθήκαμε. Μίκης, Μάνος, Θάνος και ο δικός μας ο Αντώνης, πανεπιστήμιο, ταξίδια, βιβλία, συναυλίες, διαδηλώσεις, Πανσπουδαστική, Ρήγας, ΠΠΣΠ και ΑΑΣΠΕ, πράματα και θάματα. Πενιές-ριπές στο Χάραμα με Τσιτσάνη και Μπέλλου και της γερακίνας το γιο και τον απόκληρο.
Οι γενιές αυτές των πέτρινων χρόνων έβγαλαν μερικούς από τους καλύτερους επιστήμονες, γιατρούς, μηχανικούς, φαρμακοποιούς, δικηγόρους, Πανεπιστημιακούς δασκάλους, καθηγητές, ανθρώπους εργατικούς και τίμιους οικογενειάρχες και πολλούς άλλους.
Και τώρα, φίλε, είμαστε πάλι εδώ. Με κάποιες σημαντικές απώλειες. Τραγουδάμε ακόμα… έστω και φάλτσα. Και ονειρευόμαστε… έστω με μαύρα γυαλιά.
Μεγαλώσαμε. Η ζωή γίνεται ολοένα και μικρότερη. Στενεύουν τα περιθώρια. Έχουμε αρχίσει να μετράμε απώλειες σε ανθρώπους, προσδοκίες, όνειρα. Ζούμε όμως. Δεν ρίχνουμε στην πυρά το δώρο της ζωής. Και προσπαθούμε να ζούμε και όχι απλά να επιβιώνουμε. Με αξιοπρέπεια, σεβασμό και λογισμό. Ναι το γνωρίζουμε. Δεν χρειάζεται επανάληψη: τα καλύτερα δεν έρχονται. Δεν είναι μπροστά. Τα καλύτερα πέρασαν. Ζουν, όμως, και αυτά με τις αναμνήσεις μας, τις διηγήσεις μας, τις συναντήσεις μας. Αναβιώνουν η τάξη μας, το σχολείο μας, τα νιάτα μας. Συμφιλιωνόμαστε με την ιδέα. Συνάπτουμε ειρήνη με τον αδυσώπητο χρόνο. Και είμαστε πάλι εδώ, για περισσότερο φως και λιγότερα δάκρυα.