Πανοραμική άποψη του γηπέδου Νηάρ Ηστ 1932 – Πηγή: ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.
Near East: πρωταθλητές Ελλάδος 1936. Όρθιοι: Λέζος Δ., Σαπουντζάκης Γ., Γουέλτ, Ερμείδης Π., Ανδρίτσος, Οικονομίδης Σ. Καθήμενοι: Σταματόπουλος Π. και Χατζηθεοδώρου Ι.
Γράφει ο Σπύρος Τζόκας, Πανεπιστημιακός – Συγγραφέας
⸎ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ 1927. Χρονολογία ορόσημο για τον αθλητισμό της συνοικίας. Λίγα χρόνια μετά την τραγωδία. Οι κυνηγημένοι από τις πατρογονικές τους εστίες πρόσφυγες στον αγώνα της επιβίωσης τους. Δουλευταράδες με την πίκρα του ξεριζωμού στα μάτια βολεύονται σε ελάχιστα τετραγωνικά. Στις παράγκες ανάμεσα στις πέτρες και το χώμα όριζαν τα όνειρα και τις ελπίδες τους. Έτσι, μόλις μπόρεσαν να εξασφαλίσουν τα στοιχειώδη για την επιβίωσή τους στράφηκαν και στην αναζήτηση ψυχαγωγίας, παιχνιδιού και καλλιέργειας του σώματος. Άρχισαν να ασχολούνται με τον αθλητισμό.
⸎ ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΑ ΑΥΤΗ ΙΔΡΥΕΤΑΙ Η ΝΗΑΡ ΗΣΤ, ο πρώτος Αθλητικός Σύλλογος στην Καισαριανή, με τμήματα ποδοσφαίρου, καλαθοσφαίρισης και πετοσφαίρισης ανδρών και γυναικών!!! και αργότερα Στίβου. Παράξενο, όμως, όνομα και αντιφατικό για μια τέτοια συνοικία με τους γνωστούς προσδιορισμούς. Γιατί αγγλικό όνομα σε μια προσφυγογειτονιά; Η εξήγηση είναι το γήπεδο ή μάλλον το εξαιρετικό αυτό αθλητικό κέντρο, το καλύτερο της εποχής εκείνης, από το οποίο προήλθε και το όνομα της ομάδας. Από το όνομα της Αμερικάνικης Οργάνωσης, που χρηματοδότησε την κατασκευή του ομώνυμου «Δημοσίου Πρότυπου Παιδικού Γυμναστηρίου». Το πλήρες όνομα, όμως, δεν θα μπορούσε να παραλείπει το φυσιογνωμικό στοιχείο της πόλης, την προέλευση της: «Αθλητικός Όμιλος Νήαρ Ηστ Μικρασιατικός».
⸎ Με την έναρξη της κατασκευής του, διευθυντής ανέλαβε ο Δημήτριος Λέζος, με συνεργάτες τους Ιωάννη Χατζηθεοδώρου, καθηγητή σωματικής αγωγής, αθλητή και προπονητή του Μπάσκετ, τους Γιώργο Ελευθεριάδη, Στέλιο Οικονομίδη, Αικατερίνη Κασσιμάτη, Άννα και Μαρία Στεφανίδου καθώς και άλλους αξιόλογους ανθρώπους του αθλητισμού, που πρόσφεραν στη νεολαία της Καισαριανής. Το συνολικό προσωπικό του γυμναστηρίου ήταν 8 άτομα, από τους οποίους τέσσερις ήταν γυμναστές, δύο νηπιαγωγοί, ο διευθυντής και ο κλητήρας, ενώ κατά διαστήματα στέλνονταν και μερικοί Αμερικανοί γυμναστές που δίδασκαν καλαθοσφαίριση.
⸎ Ο ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ήταν πραγματικά ελκυστικός για τη νεολαία και η Καισαριανή έγινε αθλητομάνα και γενέτειρα της Νήαρ Ηστ. Η ομάδα με το παράξενο όνομα μεγαλούργησε στον μεσοπόλεμο. Πρωταθλήτρια Ελλάδας η Νήαρ Ηστ το 1936. Δεν είναι και μικρή υπόθεση. Σαν να είχε βαλθεί η Νήαρ Ηστ να περάσει ένα μήνυμα σε όλη την Ελλάδα: «Θα έχουμε μια ομάδα και παίζοντας θα λέμε την Ιστορία μας….. για την προσφυγιά, και τις αλησμόνητες πατρίδες… και θα γράφουμε τη νέα μας ιστορία εδώ, στους πρόποδες του Υμηττού.» Και αυτό έκανε.
⸎ ΤΟΠΟΣΗΜΟ ΤΟΥ ΓΗΠΕΔΟΥ, αλλά και του αθλητισμού της συνοικίας ένας άνθρωπος εργαλείο, ένας άνθρωπος επιστήμονας που γνώριζε πολύ καλά την τεχνική να ξεκλειδώνει ταλέντα. Ο Ιωάννης Δ. Χατζηθεοδώρου, ο μπάρμπα Γιάννης, όπως τον λέγαμε εμείς που τον προλάβαμε σε μεγάλη ηλικία αλλά ακόμα δραστήριο. Ο Γιάννης Χατζηθεοδώρου ήταν εκ των πρωτεργατών του ελληνικού μπάσκετ. Στο πρόσωπό του καθρεπτίζεται ο προσφυγικός αθλητισμός της Καισαριανής τις δεκαετίες του 1920 και 1930. Υπήρξε καλαθοσφαιριστής, βολλεϋμπολίστας και ποδοσφαιριστής.
⸎ Στις εξαιρετικές εγκαταστάσεις του Γυμναστηρίου ο μπάρμπα Γιάννης έμαθε την Καισαριανή Μπάσκετ. Πάντα ήταν παρών… εκεί στο ανοιχτό γήπεδο Μπάσκετ – σήμερα είναι το κλειστό – εκεί που τα παιδιά και οι μεγάλοι έπαιζαν μονό ή διπλό ή και ρολόι. Πολλές φορές διέκοπτε, «jump shoot, παιντί μου», «play maker παίζεις παιντί μου, ντρίπλαρε και με το αριστερό, μην παίζεις άμυνα με τα μάτια, ούτε όρθιος, με τα πόδια παίζουμε άμυνα, όχι με τα χέρια», «γρήγορα στον αιφνιδιασμό». Πολύτιμες συμβουλές… πολύτιμη παρουσία. Η πρόοδος του μπάσκετ ασφαλώς οφείλεται στον Γιάννη Χατζηθεοδώρου – τον αποκαλούμενο τίτσερ – ο οποίος, σαν καθηγητής της Σωματικής Αγωγής του Γυμναστηρίου ασχολήθηκε τόσο πολύ με το άθλημα τούτο, που μπορούμε να πούμε του είχε γίνει ψύχωση. Προπονητής λοιπόν από την ίδρυση του συλλόγου μέχρι το 1967 σμίλευε το έμψυχο υλικό των Δημοτικών Σχολείων και κάθε χρονιά μια καινούργια φουρνιά από καλαθοσφαιριστές ήταν έτοιμη για τη Νήαρ Ηστ.
Η πρώτη πεντάδα της πρωταθλήτριας Ελλάδος Νηάρ-Ηστ το 1936. (Παπαδόπουλος Κ., Μυστακόπουλος Ι., Κακουλίδης Πρ., Χατζηθεοδώρου Ι., Καρτερίδης Π.)
⸎ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΤΟΥ 1936. Ο Γιάννης Χατζηθεοδώρου ήταν ένας από τους πρώτους καλαθοσφαιριστές της Νήαρ Ηστ. Έλαβε μέρος σε πολλές διοργανώσεις και το 1930 κατέκτησε το πρωτάθλημα Αθηνών. Το 1936 όταν η Νήαρ Ηστ έγραψε μια χρυσή σελίδα στην Ιστορία της, κατακτώντας το πρωτάθλημα Ελλάδας, ο Γιάννης Χατζηθεοδώρου ήταν μπασκετμπολίστας και προπονητής της ομάδας της Νήαρ Ηστ, ταυτόχρονα. Η διοργάνωση διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη και, εκτός της Νήαρ Ηστ, συμμετείχαν τρεις ακόμη ομάδες, όλες από τη Θεσσαλονίκη: ο Ηρακλής, η Χ.Α.Ν.Θ. και ο Β.Α.Ο. Υπό την καθοδήγηση του Χατζηθεοδώρου, η Νήαρ Ηστ κατέκτησε ένα μοναδικό πρωτάθλημα, κόντρα σε πολύ πιο έμπειρες ομάδες, αγωνιζόμενη εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τη βάση της. Στην πρωταθλήτρια Ελλάδος του 1936 έπαιξαν οι: Χατζηθεοδώρου, Σαμπουτζάκης, Ανδρίτσος, Ελευθεριάδης, Σταματόπουλος, Μπέλος, Ερμείδης, Γουέρλντ, Μακρώνας, και Μαυρίδης. Να προστεθεί πως ο Χατζηθεοδώρου διακρινόταν και στο βόλλεϋ, άθλημα στο οποίο η Νήαρ Ηστ πρωταγωνιστούσε τη δεκαετία του ’30.
Οι παίκτες του Εθνικού Καισαριανής σε μία από τις πρώτες φωτογραφίσεις τους. Έβδομος στη σειρά από αριστερά διακρίνεται ο Γιάννης Χατζηθεοδώρου.
⸎ ΙΔΡΥΤΗΣ ΚΑΙ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΣΤΕΡΑ. Ο Γιάννης Χατζηθεοδώρου ήταν πολυτάλαντος αθλητής. Εκτός από το μπάσκετ και το βόλλεϋ χρημάτισε ποδοσφαιριστής αλλά και μέλος του Δ.Σ του Εθνικού Καισαριανής ο οποίος ιδρύθηκε το 1928 και λίγα χρόνια αργότερα, μετεξελίχθηκε στον Εθνικό Αστέρα. Αργότερα, ο Χατζηθεοδώρου υπερασπίστηκε τα χρώματα ενός ακόμα προσφυγικού σωματείου, της Μικρασιατικής Ένωσης Αθηνών.
⸎ ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ. Ο Γιάννης Χατζηθεοδώρου σπούδασε Φυσική Αγωγή και στη συνέχεια παρακολούθησε σεμινάρια και μαθήματα γυμναστικής και μπάσκετ. Ξεκίνησε από παίχτης και προπονητής της Νήαρ Ηστ και μετά τον Πόλεμο, ο Χατζηθεοδώρου είχε πλέον αναδειχθεί σε μεγάλη μορφή του ελληνικού αθλητισμού. Ήταν επιφανής γυμναστής, περιζήτητος στους ελληνικούς συλλόγους. Υπήρξαν εποχές που προπονούσε τρία και τέσσερα διαφορετικά σωματεία κατά την ίδια σεζόν. Στην ίδια περίοδο χρησιμοποιήθηκε και ως διαιτητής μπάσκετ. Διαιτήτευε παιχνίδια με σοβαρότητα και αρκετή αυστηρότητα. Συνήθως, ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. του ανέθετε τα «δύσκολα» ματς.
⸎ ΔΙΕΤΕΛΕΣΕ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ του Παναθηναϊκού, της Α.Ε.Κ., του Ολυμπιακού, της Νήαρ Ηστ, της Εθνικής Ελλάδας. Ως προπονητής μπάσκετ ανέλαβε το 1947, την ανδρική και γυναικεία ομάδα του Ολυμπιακού με εξαιρετική επιτυχία, καθώς οδήγησε την ανδρική ομάδα των Πειραιωτών και την οδήγησε σε μία πολύ μεγάλη επιτυχία: στην κατάκτηση του Πρωταθλήματος Ελλάδας 1948-49. Από τον Ολυμπιακό μετακόμισε στο άλλο μεγάλο σωματείο τον Παναθηναϊκό με εξίσου εξαιρετικές επιτυχίες. Ανέλαβε εκτός από το μπάσκετ και το βόλλεϋ του συλλόγου. Στο μπάσκετ ανδρών κατέκτησε τα πρωταθλήματα Ελλάδας 1950 και 1951. Στο βόλλεϋ πανηγύρισε την κατάκτηση των πρωταθλημάτων Ελλάδας 1951 και 1952. Παράλληλα, με την ομάδα του Παναθηναϊκού προπονούσε και άλλα σωματεία, όπως την αγαπημένη του Νήαρ Ηστ και την ομάδα ποδοσφαίρου της Α.Ε. Παγκρατίου. Κορύφωση της μεγάλης καριέρας του ήταν το 1952, όταν ανέλαβε την προετοιμασίας της Εθνικής Ελλάδας για το προολυμπιακό τουρνουά. Ωστόσο, δεν παρέμεινε προπονητής της «γαλανόλευκης» για μεγάλο διάστημα. Αποχώρησε πριν από φιλικό τουρνουά στην Ιταλία, εξαιτίας διαφωνίας του με τους ανθρώπους του Σ.Ε.Γ.Α.Σ. Η διαφωνία αφορούσε ζητήματα της στελέχωσης της ομάδας. Μέσα στη δεκαετία του ’50 και του ’60, θα αναλάβει και άλλες φορές προπονητής της Εθνικής Ελλάδας. Τέλος, το 1961, γίνεται προπονητής και της Α.Ε.Κ.
⸎ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΝΗΑΡ ΗΣΤ. Όταν κατασκευάστηκε το γυμναστήριο της Καισαριανής ήταν εκ των υπευθύνων του. Διευθυντής τότε του γυμναστηρίου ήταν ο Δημήτριος Λέζος. Ο Χατζηθεοδώρου παρέμεινε για δεκαετίες στο πλευρό του. Παρέμεινε για όλη του τη ζωή κοντά στη Νήαρ Ηστ. Όλο αυτό το διάστημα ήταν το «δεξί χέρι» του διευθυντή του γυμναστηρίου Δημήτριου Λέζου και στη συνέχεια ανέλαβε ο ίδιος διευθυντής. Ήταν παντρεμένος με την καθηγήτρια Σοφία Ραρή (κυρία Σοσσώ).
- ΠΗΓΕΣ / ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
- Ανδρέας Οικονόμου: Ο στυλοβάτης του προσφυγικού μπάσκετ Γιάννης Χατζηθεοδώρου
- Εργασία του Λέανδρου-Ιωάννη Λεβιδά με τίτλο Η Ιστορία του Α.Ο. Near-East (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού), 2000.
- Σπύρος Τζόκας, ΝΗΑΡ ΗΣΤ, Μια ομάδα, μια Ιστορία.
- http://sport-retro.gr
- Εφ. «Ριζοσπάστης», 22 Αυγούστου 1933.
- Εφ. «Αθλητική Ηχώ», 25 Δεκεμβρίου 1947.
- Εφ. «Αθλητική Ηχώ», 19 Απριλίου 1952.
Ο Γιάννης Χατζηθεοδώρου παίζει μπάσκετ σε κατασκήνωση (1950)
Ο κόουτς σε δράση
Γυμναστικές σχολείων επιδείξεις στο γήπεδο της Νηάρ Ηστ