Τι είναι η εποχιακή κατάθλιψη;
Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή είναι ένα είδος κατάθλιψης που εμφανίζεται το φθινόπωρο και το χειμώνα. Κύριος παράγοντας της συναισθηματικής διαταραχής είναι η αλλαγή του καιρού όταν μικραίνει η μέρα και υπάρχει λιγότερο φως. Τα συμπτώματα της εν λόγω διαταραχής διαρκούν μέχρι την άνοιξη. Τα άτομα παρουσιάζουν αδυναμία λειτουργικότητας, τις περισσότερες φορές ή δεν λειτουργούν καθόλου ή λειτουργούν μειωμένα. Συγκεκριμένα, το άτομο που βασανίζεται από την παραπάνω διαταραχή εμφανίζει συμπτώματα που ταυτίζονται με τον γενικό όρο της κατάθλιψης όπως λήθαργο, θλίψη, άγχος, απόγνωση και κοινωνική απόσυρση (Roecklin&Rohan,2005). Το ποσοστό του γενικού πληθυσμού που βιώνει την εποχιακή κατάθλιψη κυμαίνεται από 4-6%. Ο γυναικείος πληθυσμός πλήττεται τέσσερις φορές περισσότερο σε σχέση με τον αντρικό πληθυσμό. Η διαταραχή απαντάται ως επί το πλείστον σε ηλικίες 20-25 και υπάρχει σχετική μείωση της διαταραχής αυτής με την πάροδο του χρόνου (Terman Terman & Ross 206).
Συγκεκριμένα, τα Χριστούγεννα είναι μία περίοδος που δεν την ζουν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο. Πολλοί άνθρωποι την περίοδο αυτή νιώθουν ”κατάθλιψη” ή καλύτερα παρουσιάζουν ”καταθλιπτική συμπεριφορά”. Κι ενώ το κοινωνικό πρότυπο εορτασμού επιβάλει κοινωνικότητα και εξωστρέφεια, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που βιώνουν ακόμη περισσότερο μοναξιά τις μέρες αυτές.
Πολύτιμοι σύμμαχοι του καταθλιπτικού
«Είτε πρόκειται για ένα άτομο που αντιμετωπίζει ορισμένα καταθλιπτικόμορφα συμπτώματα και έχει αποφασίσει να ενταχθεί σε κάποιο ψυχοθεραπευτικό πρόγραμμα, είτε πρόκειται για ένα άτομο που έχει διαγνωστεί με κλινική κατάθλιψη και έχει αρχίσει να λαμβάνει κάποιου είδους φαρμακευτική αγωγή, η αναγνώριση των εναλλαγών της διάθεσης και η αναζήτηση βοήθειας από έναν εξειδικευμένο φορέα ψυχικής υγείας, συνιστούν το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα προς τη θεραπεία. Στη συνέχεια, η συμφιλίωση με τον ίδιο τον εαυτό, η εμπιστοσύνη απέναντι στη θεραπευτική διαδικασία αλλά και η αποδοχή του χρόνου που απαιτείται, χαρτογραφούν τους 3 πιο πολύτιμους “συμμάχους” του καταθλιπτικού ατόμου», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ασκητής.
Και προσθέτει: «Μπορεί, εκ πρώτης όψεως, αυτά τα Χριστούγεννα να μοιάζουν πιο “απαιτητικά” από τα υπόλοιπα. Όμως, το άτομο οφείλει να πιστέψει πραγματικά στην προσπάθειά του και να βεβαιωθεί ότι ο επόμενος χρόνος θα είναι ένας από τους πιο όμορφους της ζωής του, καθώς θα τον βρει πιο συνειδητοποιημένο και ένα βήμα πιο κοντά στον αληθινό εαυτό του. Φυσικά, και στην προσπάθεια αυτή, κρίσιμο και ουσιαστικό ρόλο διαδραματίζει ο σύντροφός του ατόμου, αλλά και το ευρύτερο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον. Ιδιαίτερα όσον αφορά τον σύντροφο, ο ρόλος του είναι να λειτουργεί με τρόπο συγκαταβατικό και συνάμα ενθαρρυντικό, χωρίς να ασκεί πίεση και να γίνεται επικριτικός: “Θα μας τρελάνεις όλους με τη συμπεριφορά σου!”, “Εσύ ευθύνεσαι, που είσαι έτσι, αφού δεν κάνεις τίποτα για να το αλλάξεις!”».
Ο μεγαλύτερος εχθρός της κατάθλιψης είναι η απόκρυψη των συμπτωμάτων της
Ο κ. Ασκητής καταλήγει ότι «αναμφίβολα, η κατάθλιψη είναι μία πρόκληση για κάθε άνθρωπο και για κάθε σχέση, συντροφική, οικογενειακή, επαγγελματική ή κοινωνική. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι η ειλικρινής κατανόηση των συναισθημάτων του ανθρώπου που βρίσκεται δίπλα μας και η αποδοχή τους είναι τα στοιχεία, που μπορούν να μας κάνουν να υπερβούμε όλες τις δυσκολίες της ζωής, που μέρα με τη μέρα δυναμώνουν την αγάπη μας για τον εαυτό και τις σχέσεις μας. Ο μεγαλύτερος εχθρός της κατάθλιψης είναι η απόκρυψη των συμπτωμάτων της, υπό το φόβο, ότι κάποιος θα χαρακτηριστεί «ανισόρροπος» από το περιβάλλον του. Η ενεργή κοινωνική εμπλοκή μπορεί να λειτουργήσει ως σημαντικός προληπτικός παράγοντας της νόσου και να συμβάλλει με καθοριστικό τρόπο στη θεραπεία του καταθλιπτικού ατόμου».
Πηγές:
Roecklin, K., & Rohan K.(2005). Seasonal effective disorder: an overwie and update. Psychiat (Edgmont) 2(1), pp. 20-26
Terman, M., Terman, J., & Ross D. (2006). Treatment of seasonal effective disorder with a high-output negative ionizer. J alt Comp Med Med 1(1), pp. 87-92.
Ο δρ. Θάνος Ασκητής είναι Νευρολόγος-Ψυχίατρος, Διδάκτορας Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, επιστημονικά υπεύθυνος του Κέντρου Ελέγχου Κατάθλιψης, το οποίο παρέχει δωρεάν συμβουλευτική γραμμή ψυχικής υποστήριξης-11718 (ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα-Παρασκευή 10.00-14.00 και 16.00-20.00). Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, To άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 23-12-17.
