Άρθρο – Παρέμβαση του Σπύρου Τζόκα
Πανεπιστημιακού – Συγγραφέα
- Ποιος θα είναι ο φορέας που θα διοργανώσει τις εκδηλώσεις. Τις κεντρικές κατευθύνσεις του περιεχόμενου και των εκδηλώσεων θα αποφασίσει το Δημοτικό Συμβούλιο της Πόλης μας. Ο κεντρικός φορέας οργάνωσης θα αποτελείται από τους καθ’ ύλην αρμόδιους, ενασχολούμενους με το θέμα, όπως: Το ΚΕΜΙΠΟ, ο Μικρασιατικός Σύλλογος, ο Σιβρισαριανός και ο Κουκλουτζάς. Γύρω από τους φορείς αυτούς θα συσπειρωθούν επιστήμονες, καλλιτέχνες και προσωπικότητες της Πόλης και θα υλοποιήσουν ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια, που αρμόζει στην πόλη μας.
- Τι σηματοδοτεί το 2022; Τα 100 χρόνια από τη μικρασιατική τραγωδία και την αιτία ίδρυσης της Καισαριανής. Η ονομασία επομένως του 2022 θα πρέπει να έχει αναφορά και στα δυο: στον προσφυγικό ελληνισμό και στην ίδρυση της Πόλης μας. Μια τέτοια ονομασία μπορεί να είναι: «ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ, Προσφυγομάνα – Ανταρτομάνα, ΜΙΑ ΕΦΗΒΗ 100 ΧΡΟΝΩΝ»
Και η εξήγηση: Η λέξη που διατρέχει την ιστορία του λαού της Καισαριανής τον 20ο αιώνα και παράγει πλήθος εικόνων είναι η λέξη «διωγμένος». Διωγμένοι από τους Τούρκους, διωγμένοι από τους Παλαιοελλαδίτες, διωγμένοι από το Μεταξά, από τους Γερμανούς, τους γερμανοτσολιάδες, τους παρακρατικούς, τους δεξιούς, τις δικτατορικές κυβερνήσεις… Ένας φαύλος κύκλος διώξεων. Στρατοδικεία, φυλακίσεις, εξορίες, δύσκολος βιοπορισμός λόγω πολιτικών φρονημάτων, νέες εξορίες κατά τη δικτατορία του Παπαδόπουλου, ενώ μικροί και μεγάλοι κάτοικοι της Καισαριανής ανεξαρτήτου προτέρου βίου βρίσκονται υπόλογοι και εκτεθειμένοι. Πρόκειται για μια στιγματισμένη, «μιαρή» ταυτότητα.
- Ποιο θα είναι το περιεχόμενο των εκδηλώσεων; Να αναδειχθεί η φυσιογνωμία της Πόλης και τα στοιχεία που την συναποτελούν και να εστιάσουμε όλες τις εκδηλώσεις στην κατεύθυνση αυτή.
- Αναφορικά με τη φυσιογνωμία η Καισαριανή δεν είναι πολλά πρόσωπα: Ο κυνηγημένος πρόσφυγας της Μικράς Ασίας είναι το ίδιο πρόσωπο με τον κυνηγημένο της μεταξικής δικτατορίας, της Κατοχής και τον αγωνιστή της εθνικής αντίστασης, είναι το ίδιο πρόσωπο με τον Αριστερό του εμφυλίου πολέμου, είναι το ίδιο πρόσωπο με τον εξόριστο και τον δεσμώτη της μετεμφυλιακής εποχής, είναι το ίδιο πρόσωπο με τον αγωνιστή της ύστερης και της σημερινής περιόδου. Το πρόσωπο αυτό είναι το πρόσωπο της Καισαριανής.
- Το σύνολο γενικά των ιδεών και δράσεων οφείλει να είναι απότοκος ενός οργανωμένου σχεδιασμού και όχι ενός συνονθυλεύματος από τυχαίες και φολ κλορ εκδηλώσεις που έχουν στόχο την συσκότιση και την αναθεώρηση της Ιστορίας της Πόλης, τώρα που η Καισαριανή αλλάζει.
- Σημείο αναφοράς στις εκδηλώσεις και δράσεις είναι το Μουσείο Εαμικής Εθνικής Αντίστασης, το οποίο αποτελεί φυσιογνωμικό στοιχείο της πόλης μας. Η επιχειρούμενη όλο και πιο οργανωμένη αναθεώρηση της Ιστορίας που εκτελεί για δεύτερη φορά τους αγωνιστές στο θυσιαστήριο της λευτεριάς και ο ταυτόχρονα αποπροσανατολισμός της νεολαίας μας με την αλλοίωση της Ιστορίας είναι το κίνητρο για την ανάδειξη του Μουσείου με σειρά ουσιαστικών εκδηλώσεων, όπως: α)κινηματογραφικές ταινίες και ντοκυμαντέρ σε συνεργασία με την κινηματογραφική μας λέσχη, β) εκδηλώσεις από τις πολιτιστικές ομάδες του Δήμου με αναφορά στους εθνικούς και κοινωνικούς αγώνες της συνοικίας μας, γ) επιστημονικές ημερίδες, δ) ερευνητικές προσεγγίσεις, ε) ξεναγήσεις σχολείων και στ) μαθητικοί διαγωνισμοί με επαίνους και βραβεία.
- Έτερο σημείο αναφοράς θα είναι κάποιες γειτονιές της Καισαριανής που ακόμα και σήμερα διατηρούν το άρωμα του μικρασιατικού ελληνισμού. Στις γειτονιές αυτές θα διοργανωθούν πολιτιστικές εκδηλώσεις, μουσικοχορευτικά δρώμενα και θεατρικά δρώμενα. Στον τομέα αυτό οι Μικρασιατικοί σύλλογοι έχουν τη γνώση και την εμπειρία να αναδείξουν το έτερο σημαντικό φυσιογνωμικό στοιχείο της Πόλης, την μικρασιατική προέλευση και τους τόπους προέλευσης. Εξάλλου το τραγούδι συνοδεύει τη ζωή του Μικρασιάτη πρόσφυγα. Οι περισσότεροι παλιοί Καισαριανιώτες μιλούν για τρικούβερτα γλέντια στις παράγκες, ειδικά στις ονομαστικές εορτές, για αυτοσχέδια όργανα, για μεζέδες, για τραγούδι και χορό.
- Στην αίθουσα των εκδηλώσεων του Δήμου Καισαριανής η θεατρική ομάδα του Μικρασιατικού συλλόγου θα έχει τη δυνατότητα να παρουσιάσει μια ποιοτική θεατρική παράσταση με αναφορά στον Μικρασιατικό ελληνισμό και την προσφορά των προσφύγων στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες της πατρίδας μας.
- Στον περίγυρο του κέντρου «ΧΑΡΑΜΑ» θα διοργανωθεί μεγάλη και καλά σχεδιασμένη μουσική εκδήλωση και στον ίδιο χώρο θα συζητηθεί η πρόταση για το σχεδιασμό του. Το ΧΑΡΑΜΑ είναι ένας από τους πλέον εμβληματικούς τόπους στην Ιστορία του Πολιτισμού μας. Χωρίς υπερβολή θα πρέπει να καταταχθεί στα νεότερα μνημεία της μουσικής μας Ιστορίας. Το Χάραμα είχε γίνει ο τόπος αναφοράς του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού, το πρόσωπο μιας Ελλάδας που χάνονταν και η αύρα μιας αναπνοής που λαχάνιαζε κάτω από το βαρύ φορτίο που κουβαλούσαν οι πρωταγωνιστές καθισμένοι στις ξύλινες και άβολες καρέκλες του πάλκου. Η φοιτητική νεολαία πάντα παρούσα και εκδηλωτική. Ανακάλυψε το στέκι της. Ίσως και το πρόσωπο της. Ίσως κανένας άλλος χώρος της εποχής δεν εσώκλειε τέτοια μυστηριακή ενέργεια, δεν ανέδιδε τέτοιον ερωτισμό, δεν εγκιβώτιζε τόσο πηγαία κάθε λογής συναισθήματα και δεν εξομοίωνε διαφορετικές ηλικίες, κοινωνικές τάξεις και “κάστες ανθρώπων”. Τα χνάρια αυτά διασχίζουν και τον συνοικισμό. Η γειτονιά της Καισαριανής επαίρεται να λέει ότι ο Τσιτσάνης ανήκει περισσότερο στην Καισαριανή και λιγότερο στην γενέτειρα του στα Τρίκαλα. Από το καισαριανιώτικο αυτό μουσικό στέκι πέρασαν μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού και άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στην προσφυγική συνοικία.
- ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΗΠΕΔΟ ΤΗΣ ΝΗΑΡ ΗΣΤ θα είναι ο χώρος αναβίωσης της αθλητικής Ιστορίας της Πόλης μας, με αθλητικές εκδηλώσεις. Το Δημόσιο Πρότυπο Γυμναστήριο Καισαριανής που εγκαινιάστηκε το 1932 ήταν ένα αθλητικό κέντρο, πρωτοποριακό για την εποχή του. Η λειτουργία του Γυμναστηρίου ενθουσίασε τη νεολαία της Καισαριανής, αλλά και τους ανθρώπους του αθλητισμού. Για δε το συνοικισμό, τις φτωχογειτονιές, τα παιδιά ήταν μια όαση. Και το γήπεδο έγινε σχεδόν ταυτόχρονα με τα σχολεία του Βενιζέλου. Κοσμήματα και τα δύο για τον συνοικισμό. Στο Δημόσιο αυτό Γυμναστήριο είναι γραμμένη η αθλητική ιστορία και όχι μόνο της Πόλης μας. Λειτούργησε διαχρονικά ως πολιτιστικός φορέας και φορέας κοινωνικοποίησης της νεολαίας. Ο αθλητισμός, δηλαδή, στην πραγματική του διάσταση.
- ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Θα είναι το επίκεντρο για την Ιστορία της εκπαίδευσης στην Πόλη μας, τους αγώνες των κατοίκων για βελτίωση των εκπαιδευτικών δομών, καθώς και για τις αντίστοιχες εκδηλώσεις. Το ιστορικό αυτό σχολείο εγκαινιάστηκε στις 24 Φεβρουαρίου 1929 σε οικόπεδο που είχε παραχωρήσει η Ε.Α.Π. για ανέγερση σχολικού κτιρίου. Ήταν δυναμικότητας 400 μαθητών και έφερε το όνομα της χορηγού, «Σχολείο Βενιζέλου». Το σχολείο χρησιμοποιήθηκε αρχικά σαν «Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Καισαριανής», ενώ αργότερα μετατράπηκε σε μικτό. Στα εγκαίνια παραβρέθηκε και ο ίδιος ο Ελ. Βενιζέλος. Το «Σχολείο Βενιζέλου» ήταν ένα διώροφο οίκημα, αρκετά ευρύχωρο για τα δεδομένα της εποχής και ευπαρουσίαστο. Περιελάμβανε οκτώ μεγάλες μεσημβρινές αίθουσες για μαθήματα και τρία μεγάλα δωμάτια για γραφεία, ενώ η αυλή για τους μαθητές ήταν 5.100 τ. μ. Το σχολείο λειτούργησε στις 9 Δεκεμβρίου 1929.
- Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ «ΑΙΟΛΙΑ» θα συνοψίσει την Ιστορία και την προσφορά των κινηματογράφων της γειτονιάς μας.
- Στη διάρκεια του έτους θα οργανωθούν εκθέσεις βιβλίων με αναφορές στο επετειακό έτος, στην Καισαριανή και στα τεκμήρια της Ιστορίας της Καισαριανής και, πιθανώς, έκδοση ιστορικού βιβλίου για την Καισαριανή, το οποίο θα γίνει κτήμα του λαού της Καισαριανής και ιδιαίτερα της νεολαίας.
- Το Δημοτικό Συμβούλιο θα προχωρήσει στις μετονομασίες των οδών που έχουν αποφασισθεί και έχουν σχέση με τα φυσιογνωμικά στοιχεία της πόλης, όπως: α) μετονομασία της Τζον Κένεντι σε Ευτυχία Μουρίκη, Βασιλέως Αλεξάνδρου σε Νικόλαο Βαρκάντζα και κάποια άλλη σε Άρη Βελουχιώτη
- Να οργανωθούν δραστηριότητες που θα προσελκύσουν και τους νέους ανθρώπους σε συνεργασία με τις μαθητικές κοινότητες και τους εκπαιδευτικούς.
- Τα παραπάνω θα συμπληρωθούν από τις ετήσιες εκδηλώσεις, όπως το Κεσκέκι, ο κλήδωνας, το γλέντι της Τσικνοπέμπτης κ.ο.κ.
- Υποβολή αναλυτικής πρότασης στο ΥΠΠΟ με αφορμή τα 100 χρόνια για χρηματοδότηση των παραπάνω δράσεων και εκδηλώσεων και των ακολούθων:
- Αναβάθμιση των κτιριακών εγκαταστάσεων του Μουσείου της Εαμικής Εθνικής Αντίστασης και εμπλουτισμός των εκθεμάτων.
- Διηγήσεις στα σχολεία από Μικρασιάτες.
- Ξεναγήσεις στους ιστορικούς χώρους της Καισαριανής.
- Προγράμματα Προφορικής και Τοπικής Ιστορίας
- Ανάδειξη Σκοπευτηρίου Καισαριανής ως τοπόσημου της ελληνικής αντίστασης
- Ανάδειξη του πολιτισμού και των παραδόσεων των μικρασιατών.
Είναι προφανές ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα απαιτεί εμπλοκή πολλών ανθρώπων και κουλτούρα συνεργασίας.